Τίτλοι σπουδών, μετά και πριν την μεταρρύθμιση του 1999

Τα προγράμματα σπουδών στην ανώτατη εκπαίδευση διακρίνονται σε δύο κατηγορίες μεταξύ του "παλιού" και "νέου" πανεπιστημιακού συστήματος. Αντίστοιχα υπάρχουν "new degrees" πτυχία που απονέμονται μετά το 1999 - σύμφωνα με τη μεταρρύθμιση που συμφωνήθηκε στη Συνδιάσκεψη της Μπολόνια - και τα "old degrees" που απονέμονται σύμφωνα με το εκπαιδευτικό σύστημα πριν το 1999.

Νέα Πτυχία:

• Laurea (L/L3) απονέμονται με την ολοκλήρωση του 1ου κύκλου σπουδών (πτυχίο βασικών σπουδών). Για την απόκτησή του απαιτείται παρακολούθηση μαθημάτων διάρκειας 3 χρόνων και είναι ισότιμο του bachelor-level degree.
• Laurea Specialistica (LS) όπου οι σπουδές για την απόκτησή του περιέχουν ένα θεωρητικό μέρος και ειδικευμένες σπουδές σε ένα συγκεκριμένο πεδίο. Απονέμεται μετά από 2 χρόνια σπουδών και είναι προαπαιτούμενο η απόκτηση του πτυχίου Laurea. Αποτελεί το 2ο κύκλο σπουδών (μεταπτυχιακές) και αντιστοιχεί στο Master-level degree.
• Dottorato di Ricerca (DR) το οποίο αποτελεί τον 3ο κύκλο πανεπιστημιακών σπουδών ως συνέχεια των μεταπτυχιακών σπουδών και οργανώνεται από ορισμένα πανεπιστήμια. Οι σπουδές διαρκούν 3 χρόνια όμως σε ορισμένους τομείς το χρονικό διάστημα είναι μεγαλύτερο. Το DR πρόγραμμα περιλαμβάνει πρωτότυπη έρευνα σε ένα συγκεκριμένο επιστημονικό πεδίο και είναι αντίστοιχο του Research doctorate.
• Diploma di Specializzazione di 2o livello (DS2) περιλαμβάνεται στον 3ο κύκλο πανεπιστημιακών σπουδών με επαγγελματικό προσανατολισμό και οι σπουδές του εφοδιάζουν τους φοιτητές με γνώση και ικανότητες για επαγγελματικές δραστηριότητες. Οι σπουδές διαρκούν 2-6 χρόνια και επικεντρώνονται στους τομείς της ιατρικής οδοντιατρικής, νομικής, δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Αποδεκτοί σ' αυτό τον κύκλο σπουδών γίνονται όσοι έχουν πτυχίο Laurea Specialistica (LS).
• Master Universitario di1o livello (MU1) το οποίο περιλαμβάνεται στο 2ο κύκλο πανεπιστημιακών σπουδών και είναι ακαδημαϊκού τύπου ή επαγγελματικού προσανατολισμού. Για την παρακολούθηση αυτού του επιπέδου σπουδών απαιτείται η απόκτηση Laurea (L3). Ο κύκλος σπουδών του διαρκεί 1 χρόνο.
• Master Universitario di 2o livello (MU2) το οποίο μπορεί να αποκτήσει κανείς μετά από το Laurea Specialistica (LS) ως συνέχεια στον 3ο κύκλο σπουδών. Οι σπουδές διαρκούν τουλάχιστον 1 χρόνο και αποτελεί όπως και το (ΜU1) προσόν εξέλιξης για τους εργαζόμενους στη δημόσια και ιδιωτική διοίκηση.
• Attestati/Diplomi di formazione permanente e ricorrente.Τα ιταλικά πανεπιστήμια οργανώνουν ανώτερες επιστημονικές σπουδές και προγράμματα ανώτατης συνεχιζόμενης εκπαίδευσης τα οποία διαρκούν μερικούς μήνες. Αποδεκτοί σ' αυτό τον κύκλο σπουδών γίνονται οι πτυχιούχοι L3 και LS. Η δομή των μαθημάτων είναι αυτόνομη από κάθε πανεπιστήμιο. Με την ολοκλήρωση των σπουδών απονέμονται οι παραπάνω τίτλοι.

Παλαιά Πτυχία

• Diploma Universitario (DU) το οποίο απονέμεται ως τίτλοι των βασικών πτυχιακών σπουδών (1ος κύκλος σπουδών). Οι σπουδές διαρκούν 3 χρόνια και περιλαμβάνει εκτός του θεωρητικού μέρους και πρακτική άσκηση.
• Diploma di Laurea (DL) το οποίο ανήκει στον 2ο κύκλο πανεπιστημιακών σπουδών και εφοδιάζει τους φοιτητές με γνώσεις σε υψηλό επίπεδο θεωρητικής κατάρτισης. Μπορεί κάποιος υποψήφιος φοιτητής να παρακολουθήσει αυτό τον κύκλο σπουδών είτε με το απολυτήριο δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης είτε ως πτυχιούχος DU. Στην δεύτερη περίπτωση οι υποψήφιοι παρακολουθούν προγράμματα μαθημάτων διάρκειας 2 χρόνων. Η διάρκεια σπουδών είναι 4-6 χρόνια ανάλογα με τον τομέα σπουδών.
• Diploma di Dottorato di Ricerca (DR) ισχύει όπως στα "νέα degrees".
• Diploma di Specializazione (DS).
• Attestati/Diplomi di formazione permanente e ricorrente.

Το Εκπαιδευτικό σύστημα της Ιταλίας

Η ανώτατη εκπαίδευση στην Ιταλία είναι δομημένη σε ένα σύστημα, το οποίο αποτελείται από δύο κύριους άξονες: α) την πανεπιστημιακή εκπαίδευση, β) μη πανεπιστημιακή εκπαίδευση.

Η πανεπιστημιακή εκπαίδευση παρέχεται από 83 πανεπιστημιακά ιδρύματα τα οποία υπάγονται σους ακόλουθους τύπους: 58 Universities (Κρατικά Πανεπιστήμια), 17 non-State Universities (μη Κρατικά Πανεπιστήμια), 2 Universities for foreigners (Πανεπιστήμιο Ξένων Φοιτητών) 3 higher schools specialized in postgraduate university studies (Ανώτατα Ιδρύματα Μεταπτυχιακών Σπουδών) 3 telematic universities (Ανοικτά Πανεπιστήμια).

Η μη πανεπιστημιακή εκπαίδευση περιλαμβάνει 4 διαφορετικές κατηγορίες σπουδών: ανώτατες σχολές τεχνών - σχεδίου, ανώτατη εκπαίδευση στη σχολή μεταφραστών (language mediators), ανώτατη σχολή παιδαγωγικής εκπαίδευσης (σπουδές για την τεχνολογική εκπαίδευση) και σε αρκετούς ειδικευμένους τομείς (βιβλιοθηκονομία, διπλωματία, συντήρηση - αναστήλωση, στρατιωτικές σπουδές) όπου μαζί με τα αντίστοιχα ινστιτούτα σπουδών συμμετέχουν και τα αντίστοιχα υπουργεία που εμπλέκονται στους τομείς αυτούς εκτός του υπουργείου Παιδείας.

Τα Κρατικά Πανεπιστήμια (Università statali) τα οποία προσφέρουν γνώσεις και επιστημονική έρευνα και οργανώνουν κύκλο μεταπτυχιακών σπουδών με παρακολούθηση μαθημάτων - σεμιναρίων και έρευνας.

Τα Μη Κρατικά Πανεπιστήμια (Università non statali) είναι αναγνωρισμένα από το κράτος και προσφέρουν αντίστοιχου επιπέδου σπουδές όπως τα κρατικά.

Τα Tεχνολογικά Πανεπιστήμια (Politecnici) τα οποία επικεντρώνονται κυρίως στους τομείς της Αρχιτεκτονικής και Μηχανικής και υιοθετούν το ίδιο εκπαιδευτικό σύστημα όπως τα κρατικά πανεπιστήμια.

Το Πανεπιστήμιο Ξένων Φοιτητών Foreigners (Università per Stranieri) είναι κρατικά ινστιτούτα που είναι ειδικευμένα στην διδασκαλία και έρευνα για την ανάπτυξη και διάδοση της ιταλικής γλώσσας, πολιτισμού και λογοτεχνίας.

Τα Ανώτατα Ιδρύματα (Scuole Superiori) είναι αναγνωρισμένα με ειδική νομοθετική ρύθμιση από το κράτος ως ινστιτούτα ειδικευμένα στην παροχή στους φοιτητές σπουδών και επιστημονικής έρευνας. Προσφέρουν κυρίως διδακτορικές σπουδές.

Τα Ανοικτά Πανεπιστήμια (Università telematiche) είναι μη-κρατικά πανεπιστήμια ειδικευμένα στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση τα οποία είναι αναγνωρισμένα από το κράτος.

Η μη-πανεπιστημιακή ανώτατη εκπαίδευση παρέχεται κυρίως από τα ιδρύματα:

• Ακαδημίες Καλών Τεχνών (Academie di Belle Arti)
• Ανώτατη Σχολή Σχεδίου (Instituti Superiori per le Industrie Artistiche) Εθνική Ακαδημία Θεάτρου (Accademia Nazionale di Arte Drammatica)
• Εθνική Ακαδημία Χορού( Accademia Nazionale di Danza)
• Κρατικό Μουσικό Ωδείο και αναγνωρισμένα Μουσικά Ινστιτούτα( Conservatori di Musica e Istituti Musicali Pareggioti)
• Ανώτατα Ινστιτούτα Σπουδών Μουσικής και Χορογραφίας (Istituti Superiori di Studi Musicali e Coreutici)
• Ανώτατα Ινστιτούτο Σπουδών Χορογραφίας(Istituto Superiore de Studi Coreutici)
• Πολυτεχνικές Σχολές των Τεχνών (Politecnici delle Arti)
• Ανώτατες Σχολές Μεταφραστών (Scuole Superiori per Mediatori Linguistici)
• Προγράμματα Σπουδών Ανώτατης Τεχνολογικής Εκπαίδευση (Instruzione e Formazione Tecnica Superiore)
• Εθνική Σχολή Κινηματογράφου (Sperimentale di Cinematografice)
• Κρατικό Ινστιτούτο Συντήρησης (Istituto Centrale per il Restauro)
• Σχολή Συντήρησης Ψηφιδωτών (Scuola di Restauro del Mosaico)
• Σχολή Συντήρησης και Αποκατάστασης Λίθινων Αντικειμένων και Μνημείων (Opificio delle Pietre Dure)
• Κρατικό Ινστιτούτο Συντήρησης Βιβλιακού-Αρχειακού Υλικού (Istituto Centrale per la Patologia del Libro "Alfonso Gallo").
• ΣχολέςΑρχειοθέτησης,Παλαιογραφίας,Διπλωματών (Scuole di Archivistica, Paleografia e Diplomatica)
• Στρατιωτικές Ακαδημίες και Ινστιτούτα της Αστυνομίας (Accademie Militarie Istituti di Poizia)
• Περιφεριακή μεταδευτεροβάθμια επαγγελματική εκπαίδευση(Formazione Professionale Regionale)

Τα καλύτερα Ιταλικά πανεπιστήμια

Σύμφωνα με μια διεθνή έρευνα που εχει γίνει τα καλύτερα πανεπιστήμια είναι τα εξής:

Università «Luigi Bocconi» στο Μιλάνο (http://www.uni-bocconi.it), για σπουδές νομικής, διοίκησης επιχειρήσεων και οικονομικών. Università degli Studi di Barri (http://www.uniba.it), γνωστό για τη φαρμακευτική σχολή του.

Accademia di Belle Arti Firenze (τηλ. 0039-055-215449), επιλέξτε το για σπουδές στην ιστορία της τέχνης. Università degli Studi di Bologna (http://www.unibo.it), με καλή ιατρική σχολή.

Instituto di Architettura di Venezia (http://www.iuav.unive.it), κατάλληλο για σπουδές στην αρχιτεκτονική.

Università degli Studi di Genova (http://www.unige.it), κατάλληλο για σπουδές στην ιατρική, στη μηχανολογία, στη νομική και στα οικονομικά.

Università degli Studi di Salerno (http://www.unisa.it), γνωστό για το φιλολογικό τμήμα του. Università degli Studi di Napoli «Federico ΙΙ» (http://www.unina.it), γνωστό για την ιατρική σχολή του.

Università per Stranieri di Perugia (http://www.unistrapg.it), με καλά τμήματα φιλολογίας και γλώσσας.

Università degli Studi di Roma «La Sapienza» (http://www.uniroma1.it), διαθέτει μια από τις καλύτερες ιατρικές σχολές.

Λίστα με τα Ιταλικά Πανεπιστήμια

• Alta Scuola Politecnica / http://www.asp-poli.it/
• University of Ancona (Università degli Studi di Ancona, Università Politecnica delle Marche) /http://www.univpm.it/
• University of L'Aquila (Università degli Studi dell'Aquila, Università degli Studi de L'Aquila) /http://www.univaq.it/
• University of Bari (Università degli Studi di Bari) / http://www.uniba.it/
• Polytechnic University of Bari (Politecnico di Bari) / http://www.poliba.it/
• Basilicata University (Università degli Studi della Basilicata) / http://www.unibas.it/
• University of Bergamo (Università degli Studi di Bergamo) / http://www.unibg.it/
• University of Bologna (Università di Bologna, Università degli Studi di Bologna) / http://www.unibo.it/
• Collegio Superiore of Bologna (Collegio Superiore di Bologna) / http://www.collegio.unibo.it/
• University of Brescia (Università degli Studi di Brescia) / http://www.unibs.it/
• Free University of Bozen-Bolzano (Libera Università di Bolzano, Freie Universität Bozen) / http://www.unibz.it/
  • Bolzano
  • Bressanone
• University of Cagliari (Università degli Studi di Cagliari) / http://www.unica.it/
• University of Calabria (Università della Calabria, Università degli Studi della Calabria) / http://www.unical.it/
• University of Camerino (Università di Camerino, Università degli Studi di Camerino, UNICAM) /http://www.unicam.it/
• University of Cassino (Università degli Studi di Cassino) / http://www.unicas.it/
• University of Catania (Università di Catania, Università degli Studi di Catania) / http://www.unict.it/
• University of Chieti (Universita degli Studi di Chieti e Pescara, Università degli Studi G.D'Annunzio di Chieti e Pescara) / http://www.unich.it/
• European University Institute in Florence

• European College of Parma (Fondazione Collegio Europeo di Parma) / http://www.collegioeuropeo.it/ (Parma)
• University of Ferrara (Università di Ferrara, Università degli Studi di Ferrara) / http://www.unife.it/
• University of Florence (Università di Firenze, Università degli Studi di Firenze) / http://www.unifi.it/
• University of Foggia (Università degli Studi di Foggia) / http://www.unifg.it/
• University of Genoa (Università degli Studi di Genova) / http://www.unige.it/
• Gregorian University
• University of Insubria (Università degli Studi dell'Insubria) / http://www.uninsubria.it/
  • Varese
  • Como
• IUSS Pavia (Istituto Universitario di Studi Superiori di Pavia|Institute for Advanced Study of Pavia) /http://www.iusspavia.it

• LUM "Jean Monnet" in Bari, Libera Universita Mediterranea Jean Monnet di Casamassima - Bari/http://www.lum.it/
• University Kore of Enna (Università Kore di Enna)/ http://www.unikore.it/
• University of Lecce (Università degli Studi di Lecce) / http://www.unile.it/
• University of Macerata (Università degli Studi di Macerata) / http://www.unimc.it/
• University of Messina (Università degli Studi di Messina)/ http://www.unime.it/
• University of Milan (Università degli Studi di Milano, Unimi) / http://www.unimi.it/ (Milan)
• University of Milan - Bicocca (Università degli Studi di Milano-Bicocca) / http://www.unimib.it/ (Milan)
• Polytechnic University of Milan (Politecnico di Milano) / http://www.polimi.it/ (Milan)
  • Milan
  • Como
  • Lecco
  • Mantua
  • Cremona
  • Piacenza
• Sacro Cuore Catholic University (Università Cattolica del Sacro Cuore) / http://www.unicatt.it/
  • Milan
  • Rome
  • Brescia
  • Piacenza-Cremona
  • Rome
  • Campobasso
• Luigi Bocconi University (Università "Bocconi" Milano) / http://www.uni-bocconi.it/ (Milan)
• Magna Græcia University of Catanzaro (Università degli Studi "Magna Graecia" di Catanzaro) /http://www.unicz.it/
• IULM University of Milan (Libera Universita di lingue e comunicazione IULM-MI) / http://www.iulm.it/
  • Feltre
  • Milan
• Life&Health San Raffaele University (Libera Università "Vita Salute San Raffaele") / http://www.unihsr.it/(Milan)
• University of Modena and Reggio Emilia (Università degli Studi di Modena e Reggio Emilia) /http://www.unimo.it/
• University of Molise (Università degli Studi del Molise) / http://www.unimol.it/

• European College of Parma (Fondazione Collegio Europeo di Parma) / http://www.collegioeuropeo.it/ (Parma)
• University of Naples Federico II (Università degli Studi di Napoli "Federico II") / http://www.unina.it/ (Naples)
• Seconda Università degli Studi di Napoli / http://www.unina2.it/ (Naples)
• Parthenope University of Naples (Università degli Studi di Napoli Parthenope) / http://www.uninav.it/ (Naples)
• Istituto Universitario Orientale di Napoli / http://www.iuo.it/ (Naples)
• Istituto Universitario Suor Orsola Benincasa / http://www.unisob.na.it/ (Naples)
• University of Padua (Università degli Studi di Padova) / http://www.unipd.it/ (Padua)
• University of Palermo (Università degli Studi di Palermo) / http://www.unipa.it/ (Palermo)
• University of Parma (Università degli Studi di Parma) / http://www.unipr.it/ (Parma)
• University of Pavia (Università degli Studi di Pavia) / http://www.unipv.it/ (Pavia)
• University of Perugia (Università degli Studi di Perugia) http://www.unipg.it/ (Perugia)
• Foreigners University of Perugia (Università per stranieri di Perugia) http://www.unistrapg.it/ (Perugia)
• University of Eastern Piedmont (Università degli Studi del Piemonte Orientale "Amedeo Avogadro") /http://www.unipmn.it/
  
  • Vercelli
  • Alessandria
  • Novara
• University of Pisa (Università di Pisa) / http://www.unipi.it/ (Pisa)
  • Pisa
  • La Spezia (Course of Applied Computer Sciences)
• Normal High School College of Pisa (Scuola Normale Superiore di Pisa) / http://www.sns.it/ (Pisa)

• University of Reggio Calabria (Università degli Studi Mediterranea di Reggio Calabria) / http://www.unirc.it/
• University of Rome La Sapienza (Università degli Studi di Roma La Sapienza) / http://www.uniroma1.it
• University of Rome Tor Vergata (Università degli Studi di Roma "Tor Vergata") / http://www.uniroma2.it
• University of Roma Tre (Università degli Studi di Roma Tre) (Rome) / http://www.uniroma3.it
• Motor Sciences University of Rome (Istituto Universitario di Scienze Motorie di Roma) (Rome) /http://www.iusm.it/
• LUISS University of Rome (Libera Università Internazionale Studi Sociali "Guido Carli" LUISS-ROMA) (Rome) /http://www.luiss.it/
• Sant'Anna School of Advanced Studies (Scuola Superiore di Studi Universitari e di Perfezionamento Sant'Anna di Pisa) / http://www.sssup.it/ (Pisa)
• S. Pio V University of Rome (Libera Università degli Studi "S. Pio V") (Rome) / http://www.luspio.it/
• Maria SS. Assunta University of Rome (Libera Università degli Studi "Maria SS. Assunta") (Rome) /http://www.lumsa.it/
• Biomedical University of Rome (Università "Campus Bio-medico") (Rome) / http://www.unicampus.it/
• University of Salerno (Università degli Studi di Salerno) / http://www.unisa.it/
• University of Sannio (Università del Sannio di Benevento) / http://www.unisannio.it/
• University of Sassari (Università degli Studi di Sassari) / http://www.uniss.it/
• University of Siena (Università degli Studi di Siena) / http://www.unisi.it/
• Foreigners University of Siena (Università per Stranieri di Siena) / http://www.unistrasi.it/
• University of Teramo (Università degli Studi di Teramo) / http://www.unite.it/
• University of Turin (Università degli Studi di Torino) / http://www.unito.it/
• Polytechnic University of Turin (Politecnico di Torino) (Turin) / http://www.polito.it/
• University of Trento (Università degli Studi di Trento) (Trento) / http://www.unitn.it/
• University of Trieste (Università degli Studi di Trieste) / http://www.units.it/
• International School for Advanced Studies (SISSA) (Trieste) / http://www.sissa.it/
• Tuscia University (Università degli Studi della Tuscia) (Viterbo) / http://www.unitus.it/
• University of Udine (Università degli Studi di Udine) / http://www.uniud.it/
• University of Urbino (Università degli Studi di Urbino) / http://www.uniurb.it/

• University of Aosta Valley (Università della Valle D'Aosta) / http://www.univda.it/
• University of Venice (Università "Cà Foscari" di Venezia) / http://www.unive.it/
• Architecture Institute of Venice (Istituto di Architettura di Venezia) (Venice) / http://www.iuav.it/
• University of Verona (Università degli Studi di Verona) / http://www.univr.it/